بانک مرکزی در مقابل بورس بود / مهم‌ترین اقدامات در حمایت از بازار سهام

 علیرضا تاجبر با اشاره به خرید سهام توسط بانک مرکزی برای حمایت از بازار سرمایه مانند ژاپن که 59.1 درصد از صندوق های سرمایه گذاری ETF بورسی به بانک مرکزی آن تعلق دارد به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: معمولا دولت‌ها در زمان‌های بحران با ابزار‌ها از بازار سهام حمایت می‌کنند یا نرخ بهره را پایین می‌آورند و یا بطور مستقیم اقدام به خرید سهام می‌کنند. این مسئله در ایران تا حدودی متفاوت است. حجم بازار کوچکتر است و بخش بالاتری از بازار نیز متعلق به دولت است. حمایت دولت بسیار راحت‌تر می‌تواند در این زمینه انجام شود البته این اقدامات نیز تاکنون انجام شده است. دولت عموما با بازوی بانک‌ها این کار را پیش برده و مستقیما اقدام به خرید سهام نکرده است. بلکه بصورت دستوری و برخلاف قانون رفع موانع تولید به بانک‌ها دستور می‌دهد و آنها نیز اقدام به خرید سهام می‌کنند. بنابراین خرید ETF توسط بانک مرکزی در ایران نیز شدنی است. به هر حال این نهاد منابعی در اختیار دارد اما تا کنون این اتفاق نیفتاده و عموما بانک مرکزی در ایران در مقابل بازار سرمایه ایستاده است. البته به تصمیم رئیس بانک مرکزی نیز بستگی دارد. اما قطعا این نوع اقدامات و حمایت‌ها حتما شدنی است و بسیار راحت‌تر از کشور‌های دیگر قابل انجام است به علت حجم و عمق پایین‌تر بازار ایران و منابع خوبی که بانک مرکزی در اختیار دارد. بانک مرکزی تا کنون در مقابل بازار سرمایه بوده اما تا به امروز عموما روسای بانک مرکزی یا شناختی از بازار سرمایه نداشتند و یا اینکه کاملا مقابل بازار سرمایه قرار می‌گرفتند. تصمیمات آنها در خصوص نرخ بهره نشان دهنده این است که خیلی در تصمیم گیری‌ها به بازار سرمایه توجهی نشده است. نرخ بهره یک عامل بسیار موثر در روند بازار سرمایه است. از طرف دیگر این نرخ بهره روی حجم پول نیز بسیار موثر است و در حال حاضر نیز اوضاع بازار پولی بسیار وضعیت اسفناکی دارد که باعث تورم افسار گسیخته شده است. طبق بررسی‌ها در هیچ موردی مشاهده نشده بانک مرکزی در تصمیمات این موارد را لحاظ کند و به تورم و بازار سرمایه فکر کند. تصمیمات عموما با یک بعد و برای نجات بانک‌ها بود. حتی با وجود اینکه رئیس بانک مرکزی عضو شورای عالی بورس است در تصمیمات آنها اصلا بورس لحاظ نشده است. مهم‌ترین اقدامی که بانک مرکزی باید انجام دهد اصلاح ساختار بانکی است. زیرا اگر تورم و نرخ بهره کنترل شود به نفع بازار خواهد بود. بانک مرکزی می‌تواند حمایت‌های دیگری نیز از طریق سیاست‌های پولی از بازار سرمایه داشته باشد. بطور مستقیم نیز می‌تواند حمایت‌ هایی انجام دهد. از طریق ETF یا سایر ابزار‌های مالی وارد بازار شود و از سهام حمایت کند. باید دید که سیاست بانک مرکزی در دولت آینده به چه سو خواهد رفت. آیا رویه معیوب فعلی ادامه دار خواهد بود یا اینکه یک اصلاح اساسی در ساختار بانک ها خواهیم داشت و بانک مرکزی بهتر از این از بازار سرمایه حمایت می‌کند یا خیر.